Dr. Sarvepalli Radhakrishnan Information In Marathi डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचा परिचय सर्वांनाच आहे कारण यांचा जन्मदिवस म्हणजेच 5 सप्टेंबर हा आपण शिक्षक दिन म्हणून साजरा करतो. हे एक भारतीय तत्त्वज्ञ तर होतेच तसेच ते राजकारणी सुद्धा होते. 1962 ते 1967 या काळामध्ये स्वतंत्र भारताचे हे दुसरे राष्ट्रपती होते तसेच त्यांनी त्याआधी भारताचे उपराष्ट्रपती पद सांभाळले होते.
डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांची संपूर्ण माहिती Dr. Sarvepalli Radhakrishnan Information In Marathi
1939 ते 1948 मध्ये ते बनारस हिंदू विद्यापीठाचे चौथे कुलगुरू होते. 1949 ते 1952 पर्यंत सेवेत युनियन मधील हे भारताचे दुसरे राजदूत सुद्धा होते. विसाव्या शतकामध्ये धर्म आणि तत्वज्ञानाचे सर्वात मोठे प्रतिष्ठित विद्वानांपैकी एक राधाकृष्णन होते. 1922 ते 1932 या काळामध्ये ते कलकत्ता विद्यापीठातील किंग जॉर्ज पंचम मानसिक आणि नैतिक विज्ञान विभागाचे अध्यक्ष होते. त्यांनी ऑक्सफर्ड विद्यापीठातील पूर्व धर्माचे स्पॉटलिंग चेअर आणि नैतिकता विभागाचे अध्यक्ष पद सुद्धा सांभाळले होते.
डॉक्टर राधाकृष्णन यांनी वेदांतावर आधारित असे तत्वज्ञान आणि परंपरेची समकालीन आकलनाची पुनर्वख्या केली होती. याला ते अज्ञात पाश्चात्त्य टीका असे सुद्धा म्हणायचे त्यांच्यापासूनच त्यांनी हिंदू धर्माचा बचाव केला होता. त्यांनी समकालीन हिंदूंची ओळख निर्माण करण्यामध्ये योगदान दिले आहे.
भारत आणि पश्चिमात्य देश अशा दोन्ही देशांमध्ये हिंदू धर्माचा समज निर्माण करण्यासाठी यांचा खूप मोठा प्रभाव होता. जर आपण पाहिले तर भारत आणि पश्चिम जग यांच्यामध्ये पूल बांधणारी व्यक्ती म्हणून ओळखले जात असेल तर ती म्हणजे डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन आहे.
डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचा जन्म व बालपण :
डॉक्टर सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचा जन्म हा 5 सप्टेंबर 1888 रोजी तमिळनाडू मधील तिरूमनी या एका गावात झाला. त्यांचा जन्म हा एका ब्राह्मण गरीब कुटुंबात झाला होता. सर्वपल्ली हे वीरास्वामी यांचे पुत्र होते त्यांचे वडील महसूल विभागांमध्ये काम करत होते. तसेच ते एक विद्वान ब्राह्मण होते. त्यांची आई सीताम्मा ही घर काम करत होती. कुटुंबाची सर्व जबाबदारी ही त्यांच्या वडिलांवर होती. सर्वपल्ली यांचे बालपण सुद्धा त्यांच्या आई-वडिलांसोबत त्यांच्याच परिसरात गेले.
सर्वपल्ली यांना पाच भाऊ आणि एक बहीण होती तसेच त्यांच्या कुटुंबामध्ये दुसऱ्या क्रमांकाचे सर्वपल्ली होते. 1903 मध्ये त्यांची दूरची बहीण शिवकामू यांच्याशी त्यांचे लग्न झाले. लग्नाच्या वेळी त्यांचे वय फक्त 16 वर्षे होते तर त्यांच्या पत्नीचे वय हे दहा वर्षे होते. त्यांच्या पत्नीने शिक्षण केलेले नव्हते, तरी सुद्धा ती तेलुगुमध्ये लिहू शकत होती. 1908 मध्ये तिने एका मुलीला जन्म दिला आणि 1956 मध्ये राधाकृष्णन यांच्या पत्नीचे निधन झाले.
डॉ सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचे शिक्षण :
डॉक्टर सर्वपल्ली हे लहानपणापासूनच शाळेत हुशार विद्यार्थी होते. त्यांचे सुरुवातीचे शिक्षण त्यांनी तिरूमनीच्या लुथेरण मिशन स्कूलमध्ये घेतले. ही एक ख्रिश्चन मिशनरी शाळा होती. 1900 मध्ये ते पुढील शिक्षणासाठी वेल्लोरा येथे गेले व त्यांनी 1904 मध्ये मद्रास ख्रिश्चन कॉलेज मधून त्यांनी पदवीचे शिक्षण पूर्ण केले. त्यांना कला या क्षेत्रामध्ये प्रथम श्रेणी प्राप्त झाले. त्या काळात त्यांनी मानसशास्त्र इतिहास आणि गणित या विषयांमध्ये पदव्या मिळवल्या. त्यानंतर त्यांनी तत्वज्ञानात पदवीधर शिक्षण पूर्ण केले.
डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांची कारकीर्द :
राधाकृष्णन यांनी 1909 मध्ये मद्रास प्रेसिडेन्सी कॉलेजमध्ये तत्त्वज्ञानाचे शिक्षक म्हणून काम केले. 1916 मध्ये ते मद्रास प्रेसिडेन्सी कॉलेजमध्ये तत्त्वज्ञानाचे सहाय्यक प्राध्यापक म्हणून रुजू झाले होते. त्यांना महसूल विद्यापीठाने 1918 मध्ये तत्त्वज्ञानाचे प्राध्यापक म्हणून नियुक्ती मिळाली, त्यानंतर ते इंग्लंडला ऑक्सफर्ड विद्यापीठात भारतीय तत्त्वज्ञान शिकण्यासाठी गेले होते. राधाकृष्णन यांनी आपल्या जीवनामध्ये शिक्षणाला खूप महत्त्व दिले, त्यामुळेच ते एक सुप्रसिद्ध अभ्यासक बनले. त्यांच्या शैक्षणिक प्रवृत्तीमुळे त्यांनी एक मजबूत व्यक्तिमत्व विकसित केले होते.
नवनवीन कौशल्य त्यांनी आत्मसात करण्यासाठी खूप प्रयत्न केले, ज्या महाविद्यालयात त्यांनी पदवी मिळाली. त्याच महाविद्यालयाचे त्यांना कुलगुरू म्हणून नियुक्त सुद्धा करण्यात आले. वर्षभरातच डॉक्टर राधाकृष्णन हे बनारस विद्यापीठाचे कुलगुरू झाले.
या काळात त्यांनी अनेक तत्त्वज्ञानाविषयीचे पुस्तके ही लिहिली. त्यांचे आदर्श हे स्वामी विवेकानंद आणि वीर सावरकर होते. ते त्यांच्यावर बारीक नजर ठेवून त्यांचे अनुकरण करत होते तसेच त्यांनी शोधनिबंध आणि भाषणांद्वारे भारतीय तत्त्वज्ञानाचा इतर जगाला परिचय करून देण्याचा प्रयत्न केला.
डॉ. राधाकृष्णन यांचे राजकारणात प्रवेश :
भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यावर राधाकृष्णन यांना पंडित जवाहरलाल नेहरू यांनी सोवियत युनियनचे विशेष दूध म्हणून काम करण्यासाठी प्रोत्साहन दिले आणि डॉक्टर राधाकृष्णन यांनी नेहरूजींचा सांगितल्याप्रमाणे कार्य स्वीकारले. 1947 ते 1949 या काळामध्ये संविधान सभेमध्ये त्यांनी काम केले.
हाऊस ऑफ कॉमन्स मधील प्रत्येकाने त्यांच्या कार्याचे आणि वागणुकीची कौतुक केले तसेच यशस्वी शैक्षणिक कारकिर्दीनंतर त्यांनी राजकारणामध्ये प्रवेश करण्याचा निश्चय केला. 13 मे 1952 ते 13 मे 1962 या कालावधीमध्ये त्यांनी देशाचे उपराष्ट्रपती म्हणून काम केले व 13 मे 1962 रोजी त्यांची भारताच्या राष्ट्रपती निवड झाली. राजेंद्र प्रसाद यांच्या तुलनेत त्यांचा कार्यकाळ खूप कठीण होता.
डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचे साहित्य :
डॉक्टर राधाकृष्णन यांनी गौतम बुद्ध जीवन आणि तत्वज्ञान, धर्म आणि समाज भारत आणि जग यासह भारतीय तत्त्वज्ञान आणि धर्मावरील विविध प्रकाश यांचे पुस्तक लिहिले आहे. त्यांनी इंग्रजी भाषेत सुद्धा बरीच पुस्तके लिहिलेले आहेत.
डॉ. राधाकृष्णन यांना मिळालेले पुरस्कार :
- 1954 मध्ये डॉक्टर राधाकृष्णन यांना शिक्षण आणि राजकारणातील त्यांच्या योगदानासाठी भारतरत्न हा भारतातील सर्वोच्च सन्मान दिला.
- 1962 पासून त्यांचा जन्मदिवस 5 सप्टेंबर हा शिक्षक दिन म्हणून साजरा केला जातो.
- डॉक्टर राधाकृष्णन यांचा 1962 मध्ये ब्रिटिश अकादमी मध्ये समावेश करण्यात आला होता.
- पोप जॉन पॉल II यांनी त्यांना गोल्डन पर प्रदान केले होते.
- टेम्पलन पुरस्कार जो धर्माच्या क्षेत्रात उन्नतीसाठी दिला जातो. हा पुरस्कार राधाकृष्णन यांना 1975 मध्ये युएसए सरकारने मरणोत्तर बहर केला होता.
डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांची निधन :
डॉ. सर्वपल्ली यांनी त्यांचा जन्मदिवस साजरा करण्यापेक्षा 5 सप्टेंबर हा शिक्षक दिवस म्हणून साजरा करावा यामध्ये त्यांचा आनंद आहे असे सांगितले होते तसेच त्यांनी आणखीन म्हटले होते की, व्यक्ती जर धर्मामध्ये नसेल तर त्याला बिना लगामच्या घोड्यासारखा आहे असे सुद्धा म्हटले आहे. त्यांनी आध्यात्मिक जीवन आणि भारताची प्रतिभा कशात आहे हे सांगितले आहे.
मृत्यू हा अंत नसून एक नवीन सुरुवात आहे असे त्यांचे म्हणणे होते. पुस्तके ही जीवनाचा आधार असून त्यांच्या मदतीने आपण दोन संस्कृतीमध्ये पुलाचे निर्मिती करू शकतो असे त्यांचे म्हणणे होते. अशा महान व्यक्तीचे निधन हे 17 एप्रिल 1975 रोजी झाले.
FAQ
डॉक्टर सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांच्या आईचे नाव काय होते?
सीताम्मा.
डॉक्टर सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचा जन्मदिवस भारतात कधी साजरा केला जातो?
डॉक्टर सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचा जन्मदिवस 5 सप्टेंबर हा शिक्षक दिन म्हणून साजरा केला जातो.
डॉक्टर सर्वपल्ली राधाकृष्णन हे स्वतंत्र भारताचे कितवे राष्ट्रपती होते?
दुसरे.
डॉक्टर सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचे पूर्ण नाव काय होते?
सर्वपल्ली वीरास्वामी राधाकृष्णन.
डॉक्टर सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांना भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान कधी देण्यात आला?
डॉक्टर सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांना शिक्षण आणि राजनीतीचे क्षेत्र उत्कृष्ट योगदानाबद्दल 1954 मध्ये भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान भारतरत्न देण्यात आला.