Lal Bahadur Shastri Information In Marathi लालबहादूर शास्त्री यांनी नेहरूजींच्या निधनानंतर पंतप्रधानपदावर कार्य केले आहे. हे एक उत्कृष्ट व्यक्तिमत्व असलेले नागरिक होते. भारतातील मुक्तिसंग्रामात यांनी मोलाचे योगदान दिले आहे. 1965 मध्ये भारत आणि पाकिस्तानचे युद्ध सुरू असताना, त्यांनी देशाचे कमांडर म्हणून कार्य केले होते. लालबहादूर शास्त्री हे अतिशय सरळ आणि धाडसी स्वभावाचे व्यक्ती होते. त्यांनी “जय जवान जय किसान” हे वाक्य उच्चारून देशाला एकत्र आणण्यासाठी खूप प्रयत्न केला. 1966 मध्ये त्यांच्या असामान्य कार्याची दखल घेऊन त्यांना सर्वोत्कृष्ट पुरस्कार भारतरत्न हा सन्मान देण्यात आला.
लाल बहादूर शास्त्री यांची संपूर्ण माहिती Lal Bahadur Shastri Information In Marathi
लाला लजपत राय यांनी स्थापन केलेल्या (sarvent of the people) सर्व्हेंट ऑफ द पीपल या सोसायटीमध्ये लालबहादूर शास्त्री हे एक सदस्य म्हणून सामील झाले होते व तेव्हा त्यांनी मागासवर्गीय लोकांच्या हितासाठी काम करायला सुरुवात केली. त्यांच्यावर महात्मा गांधीजी यांचा प्रभाव होता तसेच त्यांनी महात्मा गांधीजींनी 1920 मध्ये असहकार चळवळ घोषित केली होती, त्यामध्ये सुद्धा लालबहादूर शास्त्री यांनी सहभाग घेतला होता.
त्यांनी भारतीय स्वतंत्र्य चळवळीत सामील झाल्यामुळे काही काळ तुरुंगवास सुद्धा भोगला होता. त्यावेळी त्यांचे वय केवळ सतरा वर्ष होते. ते अल्पवयीन असल्यामुळे त्यांना त्वरित सोडून देण्यात आले होते. आपण लाल बहादूर शास्त्री यांच्या विषयी सविस्तर माहिती पाहूया.
लालबहादूर शास्त्री यांचा जन्म व बालपण :
लालबहादूर शास्त्री यांचा जन्म हा 2 ऑक्टोबर 1904 रोजी उत्तर प्रदेश मधील मुगलसराय येथे झाला होता. त्यांच्या वडिलांचे नाव मुन्शी शारदाप्रसाद श्रीवास्तव आणि त्यांची आई रामदुलारी होती. त्यांचे वडील हे एक त्यावेळी शिक्षक होते म्हणून त्यांना मुंशीजी म्हणून ओळखले जात होते. त्यांची आई मात्र धर्मनिष्ठ ख्रिश्चन असून ती गृहणी होती. लालबहादूर हे लहान असतानाच त्यांचे वडील मरण पावले होते त्यानंतर त्यांनी त्यांच्या आई आणि दोन बहिणी सोबत त्यांचे बालपण गेले.
लालबहादूर शास्त्री यांचे शिक्षण :
लालबहादूर शास्त्री यांचे वडील लहानपणी निधन पावले होते, त्यामुळे त्यांच्या संगोपनाचे कार्य त्यांच्या आईने हाती घेतले. त्यांनी आपले प्राथमिक शिक्षण हे त्यांच्या गावीच पूर्ण केले. त्यानंतर ते काशी विद्यापीठामध्ये आपले पुढचे शिक्षण घेण्यासाठी गेले. तेथे त्यांनी हरिश्चंद्र हायस्कूलमध्ये आपले शिक्षण घेतले.
संस्कृत मध्ये त्यांनी पदवीचे शिक्षण पूर्ण केले. त्यानंतर त्यांनी शास्त्री ही पदवी प्राप्त केली तेव्हा त्यांच्या नावासोबत शास्त्री हा शब्द जोडला गेला. 1928 मध्ये त्यांनी ललिता शास्त्री यांच्याशी लग्न केले आणि त्यांना सहा मुले झाली.
लालबहादूर शास्त्रीयांचा सत्याग्रहात सक्रिय भाग :
लालबहादूर शास्त्री जेव्हा यांनी मुक्ती संग्राम मध्ये भाग घेतला तेव्हा त्यांनी “मरो नही मारो” असे ब्रीदवाक्य म्हटले आहे. ते संपूर्ण राष्ट्रांमध्ये प्रसिद्ध झाले. त्यांनी जणू राष्ट्रांमध्ये स्वातंत्र्याची मशालच पेटवली शास्त्रीजी भारत सेवक संघ यामध्ये सामील झाले आणि त्यानंतर त्यांनी 1920 मध्ये मुक्ती लढा लढविला. त्यांच्यावर गांधीजींचा प्रभाव होता, त्यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य वंचितांसाठी आणि आपल्या देशाला मदत करण्यासाठी समर्पित केले होते.
शास्त्रीजी यांनी सर्व चळवळी आणि कार्यक्रमांमध्ये भाग घेतला, त्यामुळे बऱ्याचदा त्यांना तुरुंगवासही भोगावे लागतात. 1942 मध्ये त्यांनी भारत छोडो आंदोलनामध्ये भाग घेतला. त्यानंतर त्यांनी 1921 मध्ये असहकार आंदोलन आणि 1930 मध्ये दांडी यात्रा यामध्ये सुद्धा सक्रिय सहभाग घेतला होता. त्यानंतर त्यांनी दुसऱ्या महायुद्धामध्ये भारतातील स्वातंत्र्याचा लढा अधिक जास्त उग्र झाल्यानंतर आझाद हिंद फौजेची स्थापना नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांनी केली होती.
ज्यांनी 8 ऑगस्ट 1942 रोजी गांधीजींचे भारत छोडो आंदोलन हे खूपच तीव्र होत होते तेव्हा चलो दिल्ली ही घोषणा केली होती. शास्त्रीजींनी भारतीय लोकांना सावध करण्यासाठी “मरो नही मारो” या वाक्याचा उपयोग केला होता; परंतु 9 ऑगस्ट 1942 रोजी त्यांनी अलाहाबाद मध्ये मारू नका असा त्या वाक्यामध्ये बदल केला आणि आपल्या असहकार्य नागरिकांची विनंती केली तसेच 19 ऑगस्ट 1942 मध्ये ताब्यात घेण्यापूर्वी शास्त्रज्ञ या मोहिमेदरम्यान 11 दिवस लपून बसावे लागेले.
लालबहादूर शास्त्री हे स्वतंत्र भारताचे नेते :
लालबहादूर शास्त्री हे स्वतंत्र भारतात उत्तर प्रदेशचे संसद सचिव म्हणून नेमण्यात आले होते. गोविंद वल्लभ पंत यांच्या मंत्रिमंडळाच्या सावध नजरेखाली त्यांना पोलीस आणि वाहतुकीची जबाबदारी देण्यात आली होती. यावेळी गर्दीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी लाटा नियोजित पाण्याच्या तोफांचा वापर करण्याचे नियम शास्त्रीजींनी पोलीस खात्यात सुरू केले होते आणि त्यांनी पहिल्या महिलेची कंडक्टर म्हणून निवड सुद्धा केली होती. 1951 मध्ये शास्त्रज्ञांची अखिल भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे सरचिटणीस म्हणून नियुक्ती करण्यात आली त्यानंतर लाल बहादूर शास्त्री हे आजीवन पक्षाचे बनले होते.
पुढे त्यांनी 1952, 1957 आणि 1962 च्या निवडणुकीमध्ये पक्षाच्या वतीने सक्रियपणे प्रचार केला आणि काँग्रेसला मोठ्या बहुमताने विजय सुद्धा मिळवून दिला. जवाहरलाल नेहरू यांचे अनपेक्षित निधन झाल्यानंतर त्यांनी त्यांच्यामध्ये असलेल्या कौशल्य आणि क्षमतेमुळे पंतप्रधान म्हणून कार्य केले. त्यांचा कार्यकाळ हा खूपच आव्हानात्मक होता. भांडवलशाही राष्ट्र आणि शत्रू राष्ट्र यामुळे त्यांना नेतृत्व करणे खूप कठीण झाले होते.
1965 मध्ये संध्याकाळी साडेसात वाजता पाकिस्तानने अचानक भारतावर हवाई हल्ला केला होता आणि अशा परिस्थितीमध्ये अध्यक्ष डॉक्टर सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांनी बैठक बोलावली व या परिषदेला शास्त्रीजी आणि तीन संरक्षण विभागाचे नेते हे उपस्थित होते.
त्यांच्या चर्चेदरम्यान नेत्यांनी लाल बहादूर शास्त्री यांना परिस्थितीची माहिती दिली.आदेशाची वाट पाहिल्यानंतर शास्त्रिजींनी उत्तर दिले की, “तुम्ही देशाचे रक्षण करा, आम्ही काय करावे ते मला सांगा.” त्या नंतर भारत पाकिस्तान युद्ध दरम्यान शास्त्रीजींनी कठीण परिस्थितीमध्ये प्रशंसनीय नेतृत्व प्रदर्शित केले आणि “जय जवान जय किसान” असा शब्दप्रयोग तयार केला. त्यामुळे राष्ट्रीय एकात्मता वाढली आणि भारताचा पाकिस्तानवर अन अपेक्षित त्यावेळी विजय झाला होता. पाकिस्तानला त्यावेळी कल्पना सुद्धा नव्हती कारण तीन वर्षांपूर्वी चीनने भारताचा पराभव केला होता.
लालबहादूर शास्त्री यांचे निधन :
लालबहादूर शास्त्री यांचे निधन 11 जानेवारी 1966 रोजी अनपेक्षितरित्या झाला होता. ते जेव्हा रशिया आणि अमेरिकेच्या दबावाखाली शांतता करारावर स्वाक्षरी करण्यासाठी रशियाची राजधानी असलेल्या ताश्कंदमध्ये पाकिस्तानचे अध्यक्ष आयुब खान यांची भेट घेतली. त्यानंतर त्यांच्या दबावाखाली त्यांनी स्वाक्षरी करण्यासाठी भाग पाडले असे म्हटले जाते.
त्याच रात्री हृदयविकाराच्या झटका शास्त्रिजीना आला होता असे म्हटले जाते; परंतु त्यांचे शरीरविच्छेदन केले गेले नाही आणि त्यांना विषबाधा झाली होती. परंतु त्यांचे निधन कशामुळे झाले. हे आजही एक रहस्य बनले आहे.
FAQ
लालबहादूर शास्त्री यांचा जन्म कधी झाला?
2 ऑक्टोबर 1904.
लालबहादूर शास्त्री यांच्या आईचे नाव काय होते?
रामदुलारी.
लालबहादूर शास्त्री यांनी कोणते वाक्य म्हटले?
जय जवान जय किसान.
लालबहादूर शास्त्री भारताचे कितवे पंतप्रधान होते?
लालबहादूर शास्त्री हे भारताचे दुसरे पंतप्रधान होते.
लालबहादूर शास्त्री यांना भारतरत्न केव्हा देण्यात आले?
लालबहादूर शास्त्री यांना देशाची केलेली असामान्य सेवेसाठी 1966 मध्ये भारतरत्न देण्यात आला.