फुलपाखरू पक्षाची संपूर्ण माहिती Butterfly Information In Marathi

Butterfly Information In Marathi फुलपाखरे आपण सर्वांच्या ओळखीची आहेत.आपल्याला त्यांच्यामध्ये अनेक सौंदर्यपूर्ण पंखांनी युक्त असे फुलपाखरे पाहायला खूप आवडतात. त्यांचे सौंदर्य फुलावर बसले की आणखीनच वाढते. बरेच लोक तर त्यांच्या पंखाची खूप काळजी सुद्धा घेतात. त्यांना हातात धरतात परंतु काही लोक त्यांना आपल्या मूठ्ठीमध्ये बंद करून हळूच ओढून देतात. त्यामध्ये त्यांना खूप आनंद वाटतो परंतु फुलपाखरे हे पृथ्वीवरील एक घटक आहेत. फुलपाखरांच्या अनेक कवयित्रींनी कविता सुद्धा असलेल्या आहेत. फुलपाखराविषयीच्या कविता आपण वाचल्या असेल किंवा तुम्हाला अभ्यासाला सुद्धा असेल.

फुलपाखरू पक्षाची संपूर्ण माहिती Butterfly Information In Marathi

फुलपाखराच्या पंखांना हजारो लहान तराजूनी झाकले आहे. हे तराजू म्हणजे विविध रंगाचे प्रकाश प्रतिबिंब करतात. फुलपाखरांचा पंख हा चीटिनच्या थरांनी बनलेला असतो. त्या सर्व स्केलच्या खाली आपण या स्तरांमधून सरळ पाहू शकतो कारण ते खूप पातळ असतात.

फुलपाखरांचे वय वाढत असताना त्यांची पंख खाली पडतात. ज्यामुळे चीटिनचा थर उडलेला असतो आणि ते पारदर्शक राहतात. फुलपाखराची एवढी सुंदरता निसर्गाने त्यांना बहाल केलेले आहे की, ते सर्वांचे लक्ष वेधून घेते परंतु फुलपाखरां विषयी बऱ्याच गोष्टी आपल्याला माहीत नसतात तसेच फुलपाखरू यांच्या काही आश्चर्यकारक गोष्टी आहेत. फुलपाखरू यांच्या जगभरामध्ये वीस हजार पेक्षा जास्त प्रजाती आहेत. भारतामध्ये केवळ 15000 आढळतात.

• लता मंगेशकर यांची संपूर्ण माहिती

फुलपाखराचे जीवन चक्र :

फुलपाखराचे जीवन चक्र हे अंडी, अळ्या/ सुरवंट, कोष व फुलपाखरू अशा चार चरणांमध्ये आपल्याला पाहायला मिळते. फुलपाखरे बनवण्यासाठी त्यांना अंड्यातून मेटामार्फेसच्या प्रक्रियेमध्ये जावे लागते. जेव्हा मादी फुलपाखरू पाने किंवा झाडांच्या फांदीवर अंडी घालते. तेव्हा त्यांच्यामध्ये वाढणारी सुरवंट वाढतात. तेव्हा ते सर्व प्रक्रिया घडत असते.

फुलपाखरांच्या वेगवेगळ्या प्रजातीनुसार अंडी वेगवेगळ्या रंगाची व आकाराचे आपल्याला पाहायला मिळतात. तसेच ती अंडी उगवण्याची वेळ सुद्धा त्यांच्या प्रजातीनुसार बदलते. ही अंडी साधारणता आठवड्यावर घालण्यात येतात.

त्यानंतर उन्हाळ्याचा हंगाम असतो तेव्हा अंडी फुटतात व वेळ मिळाल्यावर त्या अंड्यामधून सुरवंट बाहेर पडतात आणि काही तज्ञांच्या मते, सुरवंटामध्ये चांगला डोस आहे, जी अंडी बाहेर येतात. ते पाने खाण्यामध्ये सुरुवात करतात व या टप्प्यामध्ये सुरवंट आपली त्वचा चार ते पाच वेळा शेड करतात आणि त्यांच्या आकार नेहमी वाढवत असतात.

ऑडी किंवा हे सुरवंट अंड्यातून बाहेर आल्यानंतर अंड्याचे कवच खाऊन ते बाहेर पडतात व खूप झाडांचे कोवळे पाने फुलांचा कड्यांचा रस किंवा कोड्याचा फरशा पडायला ते सुरुवात करतात. सुरवंट हे शाकाहारी नसतात काही मावा किडे तर काही मुंग्यांचे अंडी सुद्धा खातात.

• खाशाबा जाधव यांची संपूर्ण माहिती

फुलपाखराचे शरीरशास्त्र :

फुलपाखराची रचना ही एका पतंगासारखी असते. जे उड्डाणासाठी तयार असतात, त्यांचे पंख चीटिनपासून बनलेले असतात. ते एक कठोर प्रथिन असतात. जे एक्सोस्केलेटमध्ये सुद्धा आढळतात. ते त्यांच्या प्रजातीनुसार अवलंबून असतात, त्यांचे पंख एक इंच किंवा त्यापेक्षा कमी सुद्धा असू शकतात. फुलपाखरांना सहा पाय एक छाती आणि पोट असते. त्यांचे मुख्य भाग फुलांमधून अमृत शोषण्यासाठी डिझाईन झालेले असते त्यांच्या तोंडावर दोन अँटिना असतात. ज्याचा वापर ते वातावरणाची जाणीव करण्यासाठी करतात.

फुलपाखराचे वर्तन कसे असते :

फुलपाखरे हे दैनंदिन इकडून तिकडे फिरत असतात म्हणजेच ते दिवसा सक्रिय असतात. ही फुलपाखरे नेहमी फुलांकडे आकर्षित होतात. जे फुलातील अमृत गोळा करतात किंवा खातात. फुलपाखरांमध्ये त्यांच्या पायांनी चव घेण्याची एक त्यांच्याकडे अद्वितीय अशी क्षमता असते, त्यामुळे त्यांना अन्नस्त्रोत शोधण्यामध्ये मदत होते. त्यांच्याकडे उत्कृष्ट दृष्टी तसेच फुलपाखरे जे मानवांना अदृश्य असलेले अतिनील प्रकाश किरण सुद्धा पाहू शकतात. फुलपाखरांच्या काही प्रजातीस स्थलांतरित आहेत. त्या अन्न प्रजनन इत्यादी शोधण्यासाठी लांबचा प्रवास सुद्धा करतात.

फुलपाखरे कोठे राहतात?

फुलपाखरे हे वाळवंटा पासून ते थंड, ओल्या प्रदेशांमध्ये सुद्धा आढळून येतात. सामान्यता ही फुलपाखरे, फुले व वनस्पती असलेल्या ठिकाणी जास्त प्रमाणात आढळून येतात. कारण त्यांचा उदरनिर्वाह जिथे होता, तेथे फुलपाखरांच्या बऱ्याच प्रगती आपल्याला पाहायला मिळतात. ही फुलपाखरे विशिष्ट प्रदेशांमध्येच जास्त काळ टिकून राहतात.

फुलपाखराचे संवर्धन :

फुलपाखरांचा अधिवास नष्ट होणे हे एक हवामानातील बदल आणि कीटकनाशकांचा धोका आहे. फुलपाखरांच्या अनेक प्रजाती ह्या धोक्यामध्ये आहे. ज्यामध्ये मानवाने कीटकनाशकांचा अतिरेक करून त्यांच्या प्रजाती नष्ट केल्या आहेत. त्यांना संरक्षण करण्यासाठी संवर्धनाचे प्रयत्न करणे गरजेचे आहे.

फुलपाखरांना संरक्षण देणे गरजेचे आहे, त्यांच्या संरक्षणासाठी काही उपाय संरक्षित क्षेत्र तयार करणे तसेच स्थानिक वनस्पतींची लागवड करणे आणि कीटकनाशकांचा वापर कमी करणे गरजेचे आहे. सुंदर कीटकांची संरक्षण करण्याची जबाबदारी ही प्रशासनाची आहे.

फुलपाखरांच्या प्रसिद्ध प्रजाती :

फुलपाखरांच्या वीस हजारापेक्षा जास्त प्रजाती जगामध्ये आहेत तसेच त्या प्रत्येक प्रजातीची काही ना काही वैशिष्ट्ये व सौंदर्य आपल्याला दिसून येतात. तर आपण काही प्रजातींविषयी माहिती घेऊया.

ब्लू मार्फो बटरफ्लाय : ब्लू मार्फो बटरफ्लाय हे मध्य आणि दक्षिण अमेरिकेमध्ये आढळणारे एक अतिशय सुंदर आकर्षक असे फुलपाखरू आहे. ज्यांचे पंख काढा आणि पांढऱ्या रंगाचे ठिपके असलेले चमकदार निळे असते.

सेलोटेल बटरफ्लाय : ही एक फुलपाखरांची pप्रजाती विविध पूर्ण आहे. ही जगभरामध्ये आढळून येते तसेच त्यांच्या आकर्षक पंख्यांसाठी व त्यांच्या मागच्या पंखावरील लांब पातळ शेपटीसाठी ही प्रजाती ओळखली.

पेंटेड लेडी बटरफ्लाय : फुलपाखरांची ही प्रजाती उत्तर अमेरिका, युरोप आणि आशिया खंडामध्ये आढळून येते. तर ते पाहता ही फुलपाखरू सामान्य फुलपाखरू आहे. याला पांढरे ठिपके व नारंगी तसेच काळे पंख असतात. ही फुलपाखरे वर्तनासाठी ओळखले जातात.

मोनार बटरफ्लाय : मोनार बटरफ्लाय ही खूप प्रसिद्ध प्रजाती आहे. त्यांच्या नारंगी आणि काळ्या पंखासाठी ओळखली जाते तसेच ही फुलपाखरे नैसर्गिकता अतिशय आकर्षक व सुंदर दिसतात. ही दरवर्षी उत्तर अमेरिका ते मेक्सिको पर्यंतचा प्रवास गाठतात.

फुलपाखराची वैशिष्ट्ये :

• फुलपाखरे त्यांच्या पायाने चव घेतात व वनस्पती त्यांच्या सुरवंटासाठी ते अन्न योग्य आहे किंवा नाही हे ठरवण्यासाठी त्यांच्या पायाचा वापर करतात.
• फुलपाखरांना चार पंख असून ते तर अजूनही झालेला असतात. त्यांच्या पायांचा रंग विशिष्ट असतो, त्यामुळे खूप आकर्षक दिसतात.
• फुलपाखरे अतिनील प्रकाश किरण सुद्धा पाहू शकतात. जे मानव पाहू शकत नाही.
• फुलपाखरांचे आयुष्य हे त्यांच्या प्रजातींवर अवलंबून असते. काही प्रजाती काही दिवस जगतात तर काही फुलपाखरांच्या प्रजाती हे वर्षानुवर्षे जगतात.
• फुलपाखराची सर्वात मोठी प्रगती क्वीन अलेक्झांडरची बर्ड विंग आहे, ज्यांचे पंख 12 इंचापर्यंत असतात.
• फुलपाखरे हे अंटार्टिका खंड वगळता इतर सर्व खंडामध्ये आढळून येतात.

FAQ