खो खो खेळाची माहिती मराठी | Kho Kho Information in Marathi

Kho Kho Information in Marathi तुम्ही खो-खो हा खेळ पाहिला आहात का? कसा खेळतात? तसेच त्याची ग्राउंड कसे असते? आपल्यापैकी बऱ्याच जणांना खेळ खेळण्यास आवडत असेल हा खेळ कबड्डी या खेळाप्रमाणे मैदानात खेळला जातो. खो-खो हा खेळ खूप जुना खेळ असून तो भारतीय मैदानी खेळ आहे. हा खेळ प्राचीन भारतामधील सर्वात जुन्या खेळांपैकी एक खेळ आहे.

खो खो खेळाची माहिती मराठी | Kho Kho Information in Marathi

भारतीय उपखंडामध्ये सर्वात लोकप्रिय असे पारंपारिक दोन खेळ आहेत. ते म्हणजे एक कबड्डी आणि दुसरा म्हणजे खो-खो. हा खेळ दोन संघाद्वारे खेळल्या जाते म्हणजेच या खेळामध्ये सुद्धा कबड्डी खेळाप्रमाणे दोन गट असतात. ज्यामध्ये 12 खेळाडू हे ग्राउंड वर उतरले जातात व त्यातले नऊ खेळाडू गुडघ्यावर बसून मैदानात प्रवेश करतात. आणि अतिरिक्त तीन खेळाडू हे विरोधी संघाच्या खेळाडूचा स्पर्श अंगाला होऊ न देण्याचा प्रयत्न करतात.

खूप जणांचा खो-खो हा खेळ लोकप्रिय आहे. हा खेळ भारतातील ग्रामीण भागात तसेच शहरी भागात शाळांमध्ये सुद्धा खेळला जातो. हा खेळ ग्रामीण राज्य आंतरराष्ट्रीय स्तरावर सुद्धा केला जातो. हा खेळ दक्षिण आशियामध्ये जास्त प्रमाणात खेळला जातो तसेच दक्षिण आफ्रिका आणि इंग्लंड या देशांमध्ये सुद्धा हा खेळ खेळतात.

• क्रिकेट खेळाची संपूर्ण माहिती

खो -खो या खेळाचा इतिहास :

खो खो या खेळाची नेमकी सुरुवात कधी झाली. हे आपल्याला सुद्धा सांगणे खूपच कठीण जाईल कारण खो-खो या खेळाचा उगम हा महाराष्ट्र राज्याच्या माध्यमातून झाला असे म्हटले जाते. या खेळाची निर्मिती पकडापकडीच्या खेळातून झाली असे मानले जाते. दुसऱ्या शतकामध्ये हा खेळ खेळात आणण्यास सुरुवात झाली. या खेळाचे नियम 1914 मध्ये पुणे जिमखाना येथे तयार केले गेले तसेच येथे एक समितीची सुद्धा स्थापन केली.

1924 साली बडोदा जिमखान्याने खो -खोची नियमावली प्रसिद्ध केली तसेच 1959 ते 60 साली भारत सरकारने आंध्र प्रदेशातील विजयवाडा येथे पहिली आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा घोषित केली. खो-खोच्या प्रतिभावंत खेळाडूंना भारत सरकारकडून पुरस्कार सुद्धा दिले जातात.

• बॅडमिंटन खेळाची संपूर्ण माहिती

खो-खो या खेळाचे मैदान :

खो-खो या खेळाचे मैदान हे आयताकृती असते. खो-खोच्या मैदानाचा आकार 27 बाय 16 मीटर असून या मैदानाच्या बरोबर मध्यभागी दोन्ही टोकाला दोन लाकडाचे पोल उभे केलेले असतात. या दोन्ही पोलांना सरळ एक लाईन असते, त्या लाईन मध्ये 24 बाय 30 सेंटिमीटर लांब असते. मध्यवर्ती ओलांडून आठ क्रॉस दिलेल्या असतात, ज्याचे परिमाण 16 बाय 35 सेंटीमीटर असते तसेच याच्या मध्यभागी 8 चौरस असतात. त्याचा आकार 16 मीटर बाय 2.3 मीटर असते. अशाप्रकारे खो-खो या खेळाचे मैदान तयार केले जाते.

खो-खो या खेळासाठी लागणारे खेळाडू :

खो- खो हा खेळ दोन गटांमध्ये खेळला जातो आणि दोन्ही गट एकमेकांविरुद्ध या खेळामध्ये खेळतात. प्रत्येक गटांमध्ये बारा खेळाडू असतात, त्यामधील नऊ खेळाडू सुरुवातीला मैदानामध्ये खेळत असतात आणि दुसऱ्या गटातील तीन खेळाडू राखीव असतात. जे विरुद्ध संघातील तीन खेळाडू धावत असतात आणि पहिल्या गटातील खेळाडूंपासून स्पर्श न होऊ देणे नेहमी प्रयत्न करतात.

खो खो खेळ कसा खेळतात :

खो-खो हा खेळ एक मैदानी खेळ आहे तसेच या खेळामध्ये पाठलाग आणि बचाव करणे असे संकल्पना आहे. या खेळामध्ये मुख्यतः दोन पार्ट्स असतात आणि त्या दोन पार्ट्स मध्ये दोन उपभाग सुद्धा असतात. पहिल्या उपभोगामध्ये पहिला संघ पाठलाग करतो आणि दुसऱ्या संघ बचाव करतो. तर दुसऱ्या भागामध्ये पहिला संघ आपला बचाव करीत असतो आणि दुसरा संघ पाठलाग करतो.

हा खेळ मैदानामध्ये पाठलाग करणाऱ्या आयताकृती वर्तुळामध्ये होतो. या संघामध्ये नऊ खेळाडू मैदान दोन पोलाच्या मधोमध बसतात. हे खेळाडू बसत असताना एकमेकांच्या विरुद्ध दिशेला तोंड करून बसतात आणि नववा खेळाडू हा बचाव खेळाडूंचा पाठलाग करण्यासाठी पोलाजवळ उभा राहतो.

पोलाजवळ उभा असलेला खेळाडू मैदानामध्ये तिघांचा पाठलाग करण्यास सुरुवात करतो व खाली बसलेल्या जवळून बचाव करणारा खेळाडू गेल्यास खालच्या खेळाडूंना पटकन खो देऊन त्याच्या जागेवर बसतो व त्याला त्यांचा पाठलाग करण्याचा चान्स मिळतो. हा खेळ 40 मिनिटांचा असतो आणि तो 20 20 मिनिटाच्या दोन भागांमध्ये विभागला गेलेला आहे. दोन भागांच्यामध्ये पाच मिनिटाच्या विश्रांतीचा कालावधी आणि दोन दोन उपभाग असतात, ज्यामध्ये दोन मिनिटांची विश्रांती केली जाते.

खो-खो या खेळाचे नियम :

खो-खो या खेळामध्ये दोन गट असतात आणि प्रत्येक गटांमध्ये बारा खेळाडूंचा समावेश असतो, त्यामध्ये फक्त नऊ खेळाडू हेच मैदानात उतरतात आणि बचाव करणाऱ्या संघामध्ये तीन खेळाडू हे बचाव करतात. तीन पेक्षा अधिक खेळाडू या खेळामध्ये बचाव करू शकत नाही किंवा त्यांचा समावेश मैदानामध्ये केला जात नाही.

हा खेळ दोन गटांमध्ये केला जातो आणि नऊ नऊ मिनिटाच्या भागांमध्ये विभागला जातो. बचाव करणारा खेळाडू दोन खांबामधील रेषा ओलांडू शकतो पण पाठलाग करणारा खेळाडू दोन खांबांमधील रेषा ओलांडू शकत नाही.

बचाव गटातील तीन खेळाडू बाद होतास लगेच पुढील तीन बचाव खेळाडू मैदानावर उतरणे आवश्यक असतात. जर पाठलाग करणाऱ्या खेळाडूंनी एक दिशा पकडल्यास तो आपली दिशा दुसरीकडे बदलू शकत नाही.

पाठलाग करणारा खेळाडू ज्या दिशेला आहे, त्या दिशेमध्ये पाठ करून बसलेल्या खेळाडूला पाडला करणारा खेळाडू होऊ देऊ शकतो. म्हणजेच खेळाडूला केवळ पाठीकडूनच खो देता येतो, समोरून को देता येत नाही.

खेळाडूच्या पाठीवर थाप मारून खो म्हणणे आवश्यक असते आणि खेळाडूच्या पाठीवर थाप मारून खो म्हटल्यानंतर बसलेला खेळाडू उठला पाहिजे.

जर पाठलाग करणाऱ्या खेळाडू दिशा बदलत असेल तर बसलेल्या खेळाडूला खो देऊन दिशा बदलवू शकतो.

या खेळामध्ये नियुक्त अधिकारी माहिती :

खो खो या खेळामध्ये दोन अंपायर एक रेफरी एक टाइम कीपर आणि एक स्कोरर असतो

अंपायर : अंपायर हा बाहेर उभा असून त्याच्या नियमानुसार आपल्या स्थानावरून खेळाकडे नेहमी लक्ष देत असतो तसेच त्याला मिळालेल्या अधिकारामधून तो निर्णय देतो. त्याशिवाय निर्णय देण्यात तो दुसऱ्या अंपायची सुद्धा मदत घेतो.

रेफरी : हा अंपायरच्या हाताखाली असतो आणि त्याच्या निर्णयावरून मतभेद झाल्यास त्याचा निर्णय देतो. खेळामध्ये बाधा पोहोचवणाऱ्या असभ्य वर्तन करणाऱ्या आणि नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्या खेळाडूंना दंड देण्याचा अधिकार रेफरीला असतो.

टाईम कीपर : वेळेचे रेकॉर्ड टाईम पेपर ठेवत असतो तसेच शिट्टी वाजवून डाव सुरू व संपल्याचा संकेत सुद्धा टाईम कीपर देत असतो.

स्कोरर : हा खेळाडू नियोजित करतो तसेच मैदानामध्ये उतरलेले खेळाडू बरोबर आहे किंवा नाही बास झालेल्या रनरचे रेकॉर्ड ठेवणे, प्रत्येक डावाच्या शेवटी स्कोर सीटवर गुण लिहिणे आणि धावांचे स्कोर तयार करणे ही काम तसेच जबाबदारी स्कोररचे असते व सर्वात शेवटी परिणाम तयार करून रेफ्रीला घोषित करण्याकरता देखील स्कोरर त्याचा रिपोर्ट देत असतो.

या खेळांच्या स्पर्धा कोणत्या होतात?

• राष्ट्रीय स्पर्धा राष्ट्रीय कुमार स्पर्धा
• राष्ट्रीय निम्मेस्तरीय कुमार स्पर्धा
• आंतरशालेय उच्च माध्यमिक स्पर्धा
• आंतरशालेय माध्यमिक स्पर्धा
• आंतरशालेय प्राथमिक स्पर्धा
• राष्ट्रीय महिला स्पर्धा
• आंतर विद्यापीठ स्पर्धा.

FAQ