Turtle Information In Marathi नमस्कार मित्रांनो, आपण लहानपणी ससा आणि कासव यांची गोष्ट ऐकली असेल. ससा आणि कासवाची शर्यत होते आणि त्यात कासव जिंकतो आणि ससा हरतो.ही गोष्ट तुम्हाला माहीतच असेल .पण या गोष्टीची आठवण करून द्यायचे एकच कारण आहे की ,आज आपण शर्यत जिंकणाऱ्या या कासवा विषयी थोडक्यात माहिती पाहणार आहोत.
कासव प्राण्याची संपूर्ण माहिती Turtle Information In Marathi
कासव हे टेस्टुडिनिडे कुटुंबातील आहे. कासवाचे वैज्ञानिक नाव ‘जिओचेलोन एलिगन्स’ हे आहे. ते जगातील सर्वात लांब जिवंत प्राण्यांपैकी एक आहे .
कासवा विषयी प्राथमिक माहिती
कासव हा एक सस्तन प्राणी आहे. कासव हा जमिनीवरही राहतो आणि पाण्यातही राहतो. म्हणून कासवाला उभयचर प्राणी असे म्हणतात. अंटार्क्टिका सोडलं तर जगात प्रत्येक ठिकाणी कासव पाहायला मिळतात.
कासव हे दिवसा सक्रिय असतात व रात्रीच्या वेळी झोपतात .कासव प्रामुख्याने स्थलीय प्राणी आहे. कासव हा सस्तन प्राणी वर्गाचा प्राणी आहे आणि हा प्राणी जमिनीवर तसेच समुद्रात आढळणारा प्राणी आहे. कचवा समुद्री कासवे डायनासॉर पूर्व असल्याचे मानले जाते.
कासवाची शरीर रचना
कासवाला चार पाय ,दोन डोळे, एक छोटी शेपूट असते. कासवाची त्वचा कोरडी असते. त्याच्या शरीरावर टणक असे कठीण कवच असते. कासवाला छोटी मान असते. डोक्याचा आकार चपटा व त्रिकोणी असतो. कासवाचे पुढील पाय मोठे असतात. कासवाच्या पायांना बोटे असतात.
त्यामध्ये पातळ पडदा असतो. कासवाचा रंग काळपट राखाडी असतो. कासवाची कवच फक्त कवच नसून ६० हाडांची पदरचना असते आणि वरच्या भागाला कारपेस आणि खालच्या भागाला प्लॅस्ट्रॉन म्हणतात . या दोन्ही बाजू एकमेकाला जोडलेल्या असतात .वरच्या कॅरपेसवर एक छोटीशी आखूड शेपूट असते.
कासवाला कठीण कवच असल्यामुळे जखमी होण्यापासून वाचवतात .कासव त्यांचे डोके ,पाय आणि शेपटी त्यांच्या शेल मध्ये लपवू शकतात. कासवाच्या कवटीच्या आत एक कॉलरबोन ,बरगड्या आणि पाठीचा कणा असतो आणि त्याचे कवच अतिशय संवेदनशील असतात. कासव त्यांच्या कवचाला स्पर्श करणारी कोणतीही गोष्ट जाणण्यास सक्षम असतात.
कासवाच्या कवचाचा रंग त्यांचे मूळ ठिकाण सांगतो. हलके रंगाचे कवच असलेले कासव उबदार ठिकाणाहून येतात. त्याचबरोबर कासवांना दात नसतात म्हणून ते त्यांच्याकडे तोंडात शिरा वापरून अन्न चघळतात.
कासवांना कान देखील नसतात पण त्यांच्या डोक्याच्या बाजूला दोन लहान छिद्रे असतात एक व्होमेरॉनसल अवयव आहे जो कासवांना तीव्र वास घेण्यास मदत करतो. कासवांना सुगंधाचा अगदी मंद वास येऊ शकतो.
कासवाचा इतिहास
300 दशलक्ष वर्षांपूर्वी डायनासोर च्या काळापासून कासव अस्तित्वात आहेत असे म्हटले जाते .ज्यामध्ये प्रोकोलोफोनाईड्स, मिलेरेटिड्स,आणि पेरियासॉर सारख्या गटांचा समावेश आहेत. प्रोकोलोफोनाईड्स आणि टेस्टुडाइन(कासव) च्या पूर्ववर्ती अपवाद वगळता बहुतेक प्राचीन नामशेष झाले आहेत.
कासवाचे खाद्य
कासव शाकाहारी आणि मांसाहारी दोन्ही प्रकारांमध्ये असू शकतो. समुद्री कासवांची खाण्याची सवय समुद्री कासवांच्या प्रजातींवरअवलंबून असते. काही प्रजाती मांसाहारी असतात इतर प्राणी खातात तर काही समुद्री कासव फक्त वनस्पती खाणारे शाकाहारी असतात .काही कासव सर्वभक्षी आहेत म्हणजे ते वनस्पती आणि मास दोन्ही खातात.
बहुतेक जमिनी वर आधारित कासव शाकाहारी आहेत ते पण पालेभाज्या चराई गवत फुले आणि फळे खातात. त्यांच्या मुख्य आहारामध्ये अल्फाल्फा, क्लोव्हर, पिवळ्या रंगाची फुले, रानटी फुलझाड आणि पानांचे तन असते .
जमिनीतील किडे, कीटक ,पाण्यातील किडे, कीटक, गांडूळ असे कासवाचे अन्न असते. कासव खाल्ल्याशिवाय किंवा पिल्याशिवाय बरेच दिवस उपाशी राहू शकतो .कासव असे अन्न खातात ज्यामधून त्यांना आवश्यक असलेले सर्व पाणी आणि पोषक तत्वे मिळतील.
कासवाची वैशिष्ट्ये
कासवांना पोहता येत नसले तरी ते पाण्याखाली दीर्घकाळ श्वास रोखून शकतात .कारण ते कार्बन-डाय-ऑक्‍साईड सहन करू शकतात. कासवांच्या टरफले आणि शेपटीद्वारे आपण कासव नर आहे की मादी हे ओळखू शकतो. कासवाला असणाऱ्या बोटांमधील पडद्याचा उपयोग कासव पाण्यात असताना पोहण्यासाठी करतो .हा प्राणी फुप्फुसाच्या साह्याने श्वसन करतो.
कासव हा प्राणी जमिनीवर गतीने चालतो.कासव या प्राण्याला मंदिराच्या गाभार्‍यात पूजनीय स्थान मिळाले आहे. मंदिराच्या गाभार्‍यात पितळेचे आणि दगडाचे कासव असते .
मंदिरामध्ये देवापुढे असलेले कासव महत्त्वाचे मानले जाते.अनेक गोष्टींपासून स्वतःचे रक्षण करण्यासाठी आपले पाय, शेपूट, मान आपल्या कवच्यामध्ये ओढून घेते व दुःख व्याधींपासून मानव जातीचे संरक्षण करते. असा संकेत आहे. तसेच कासव हे लक्ष्मीचे प्रतीक मानले जाते.
हिंदू अख्यायिका नुसार कूर्म अवतार हा विष्णूचा कासव स्वरूपातील दुसरा अवतार समजला जातो. याला कच्छप अवतार देखील म्हणतात. क्षीरसागर समुद्राच्या वेळी विष्णूने कूर्म अवतारात मंदार पर्वताला आधार दिला अशा प्रकारे वासुकी नावाच्या सर्पाच्या मदतीने देवांनी आणि राक्षसांनी समुद्रमंथन करून 14 रत्न मिळवले.
कासव पुनरुत्पादन काळ आणि सवयी
कासव एका वेळी ११ ते १२अंडी देतात आणि ही अंडी त्यांनी खोदलेल्या खड्ड्यांमध्ये घालतात. कासवाने घातलेली अंडी मध्यम आकाराची असतात. आणि ती उगवण्याचा कालावधी 90 ते 120 दिवस असतो. 90 ते 120 दिवसानंतर अंड्या मधील पिल्ले समोरच्या चोचीने बाहेर येतात.
उगवलेल्या गर्भाच्या अंड्याच्या थैलीने जन्माला येतात. जे पहिल्या दोन दिवसांसाठी अन्नाचा स्रोत म्हणून काम करते. पृथ्वीवर सर्वात जास्त जीवन जगणारा प्राणी हा कासव आहे .याचे वय १५० वर्षे ते २०० वर्षे असते.
कासवाच्या वेगवेगळ्या प्रजाती
१) गॅलापागोस कासव
ही कासवाची सर्वात मोठी प्रजाती आहे आणि या कासवाचे वजन 430 ते 450 दौंड पर्यंत असू शकते. हे कासव 1 ते 1.2 मीटर लांब वाढू शकतात. त्यांची प्रचंड शेल 110 सेंटिमीटर लांब असते. उंची 60 सेंटिमीटर पर्यंत पोहोचते.
२) आफ्रिकन स्प्रड्र कासव
या कासवाला सुल्काटा नावाने देखील ओळखले जाते. सुल्काटा हा कासव तिसऱ्या क्रमांकाचा सर्वात मोठा कासव असून हा कासव पाळीव प्राणी म्हणून सर्वात लोकप्रिय आहे .सुलकटा सहारा वाळवंटात आढळतो. आणि त्याचे वजन 190 ते 200 पाऊंड पर्यंत असते आणि हा कासव शंभर वर्षांपर्यंत जगतो.
३) भारतीय स्टार कासव
भारतीय स्टार कासव हे भारतामध्ये आढळतात. तर त्याचबरोबर श्रीलंकेमध्ये देखील आढळतात .पण सध्या भारतीय स्टार कासव ही जात नामशेष झाली आहे .
४) अल्डब्रा जीयान्ट कासव
जगातील सर्वात मोठ्या कासवा पैकी एक आहे आणि हे कासव लोकांच्यामध्ये प्रसिद्ध झालेले आहे.
५) लाल पाय असलेले कासव
दक्षिण अमेरिकेतील लाल पाय असलेले कासव आणि पिवळ्या पायाचे कासव अनेकदा पाळीव प्राणी म्हणून ठेवले जातात.
६) पॅनकेक कासव
पॅनकेक कासव ही सपाट शेल असलेली प्रजाती आहे आणि ती मूळची केनिया आणि टांझानिया ची आहे.
७) चोच कासव
या कासवांच्या तोंडाचा आकार चोची सारखा असतो. त्यामुळे त्यांना चोच कासव म्हणतात. ही छोट्या आकाराची कासवांची जात आहे. आपली घरटी ही कासवे एकांत असलेल्या ठिकाणी बांधणे पसंत करतात. स्पंज ,माखले, झिंगे हे त्यांचे खाद्य असते. भारतात यांचे वास्तव्य अंदमान आणि निकोबार आणि लक्षद्वीप बेटांचे आहे.
८) हिरवे कासव
या कासवाचे पोट गुळगुळीत तर पाठ अतिशय टणक असते. पोटाचा रंग पिवळट पांढरा असतो. या कासवांच्या शरीराच्या मानाने डोक्याचा आकार छोटा असतो. भारताच्या पश्चिम आणि पूर्व किनाऱ्यावर हे आढळतात.
९) ऑलिव्ह रिडले कासव
हे कासव एक प्रसिद्ध कासव आहे. या कासवाचा तपकिरी रंग आणि एकत्रितपणे एकाच काळात अंडी घालण्याच्या पद्धती मुळे यांना हे नाव मिळाले आहे. ही कासवे भारताच्या इतर किनार्‍यावर ही आढळतात. पूर्वी या कासवांची अंडी शोधून खाऊन टाकले जात असत परंतु त्यांची संख्या अत्यंत घटल्याने यावर बंदी घालण्यात आली आहे.
कासवाच्या जाती नामशेष होण्याचे कारण
कासवाच्या पाठीच्या उपयोग दागिन्यांमध्ये होतो त्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर त्यांची शिकार केली जाते. तेलगळती सारख्या अपघातात किंवा यांत्रिक मासेमारीच्या जाळ्यात अडकून तसेच मानवाकडून किनारी भागांचा होणाऱ्या ऱ्हासामुळे समुद्र कासवांची संख्या कमी होत आहेत. कासवांच्या सातही प्रमुख प्रजाती सध्या नष्ट होण्याच्या मार्गावर आहे म्हणूनच त्या प्राणी संवर्धन समुद्र कासवांना पकडणे बेकायदेशीर आहे.
कासवा विषयी काही अनोखी तथ्ये
- जागतिक कासव दिवस दरवर्षी 23 मे रोजी साजरा केला जातो.
- या पृथ्वीवर कासवाच्या 318 पेक्षा जास्त प्रजाती आहेत.
- त्यापैकी काही जमिनीवर आणि कमी पाण्यात राहतात अनेक प्रजाती नामशेष होण्याच्या मार्गावर आहेत .
- कासव विषारी प्राणी नाही .
- कासवे जितकी उबदार असतील तितकी त्यांच्या कवचाचा रंग हलका असतो .
पृथ्वीवर असणाऱ्या बहुतेक प्राण्यांना त्यांचे अन्न चावण्यासाठी दात असतात पण कासव असा प्राणी आहे ज्याला दात नाही त्याच्या तोंडामध्ये एक पट्टी सारखी हड्डी असते आणि त्याचा वापर ते त्याचे जेवण चावण्यासाठी करतात .
समुद्री कासवामध्ये मानवापेक्षा मजबूत स्नायू असतात .समुद्री कसोटीस मिनिटांपेक्षा जास्त काळ आपला श्वास रोखून शकतात समुद्री कासवाची अंडी आकारात गोल असतात माझी समुद्री कासव एक वेळी सुमारे 150 अंडी देतात आणि ही अंडी लहान गोलाकार दिसतात कारण ती गोलाकारात असते.
ही माहिती आपणास आवडली असेल तर नक्की कमेंट्स करून कळवा.
